NGHỆ THUẬT TUỒNG VỚI CUỘC SỐNG HÔM NAY - GS HOÀNG CHƯƠNG (SÁCH BÌA CỨNG)

Tuồng còn gọi là hát bội, hát bộ, bộ môn nghệ thuật cổ điển và bác học bậc nhất Việt Nam. Ðến cuối thế kỷ XVIII, Tuồng đã phát triển một cách hoàn chỉnh về mọi mặt từ kịch bản văn học đến nghệ thuật biểu diễn. Nếu như Trung Quốc có Kinh kịch, Nhật Bản có kịch Noh thì người Việt có nghệ thuật Tuồng, đến ngày nay môn nghệ thuật này vẫn được coi là “quốc hồn, quốc túy” của Việt Nam.

Có nhiều thể loại Tuồng, như Tuồng thầy (mẫu mực), Tuồng ngự (diễn cho vua xem), Tuồng đô (phóng tác, tưởng tượng, không có trong sử sách), Tuồng cung đình (diễn trong hoàng cung), tuồng pho (nhiều hồi diễn nhiều đêm), tuồng tân thời (chuyển thể từ các tiểu thuyết), nhưng có thể phân loại thành hai loại chính là Tuồng kinh điển và Tuồng dân gian. Đi theo cuộc sống của con người, Tuồng có mặt khắp ba miền đất nước. Ở mỗi vùng đất khác nhau, tập tục sinh hoạt khác nhau nên Tuồng phải có những thay đổi để phù hợp và hòa nhập với văn hóa vùng đó.

Trong kho tàng nghệ thuật dân tộc, nghệ thuật Tuồng có một phong cách rất riêng. Khác với các loại hình sân khấu khác như Chèo, Cải lương, Tuồng mang theo âm hưởng hùng tráng với những tấm gương nhân vật tận trung báo quốc, xả thân vì đại nghĩa, những bài học về lẽ ứng xử của con người giữa cái chung và cái riêng, giữa gia đình và Tổ quốc, chất bi hùng là một đặc trưng thẩm mỹ của nghệ thuật Tuồng. Có thể nói Tuồng là sân khấu của những người anh hùng. Tùy theo các giai đoạn mà nghệ thuật Tuồng có những chủ đề khác nhau. Nhưng chủ đề nổi trội là “phò vua, diệt ngụy”. Con người với những phẩm chất tốt đẹp đấu tranh vì chính nghĩa trong giai đoạn này rất được yêu thích và tồn tại rất lâu sau đó vì nó chứa đựng những nội dung đạo đức và tính nhân dân.